Paweł Próchniak (ur. 1966) – historyk literatury, krytyk literacki. W kręgu jego zainteresowań pozostaje twórczość pisarzy polskiego modernizmu (od przedpola Młodej Polski po współczesność), poezja XX wieku, literatura najnowsza oraz sztuka interpretacji. Zajmują go zagadnienia długiego trwania form literackich i powiązanych z nimi figur wyobraźni, przekształcenia dokonujące się w obrębie imaginarium nowoczesności, problematyka mitu i transgresji, egzystencjalny wymiar literatury oraz fundamentalna nieoczywistość związanego z nią sensu.

Ze szczególną uwagą przygląda się przejawom ciemnego nurtu modernizmu i tym zjawiskom literackim współczesności, które stają się przestrzenią spotkania z różnymi odmianami ciemności. Wiele jego prac to interpretacyjne zbliżenia odsłaniające architektonikę pojedynczych utworów oraz kształt stojącej za nimi wyobraźni i wpisanego w nie doświadczenia.

Autor monografii: Sen nożownika. O twórczości Ludwika Stanisława Licińskiego (Lublin 2001), Pęknięty płomień. O pisarstwie Tadeusza Micińskiego (Lublin 2006), Modernizm: ciemny nurt (studia z dziejów poezji) (Kraków 2011), książek o literaturze ostatnich dziesięcioleci: Wiersze na wietrze (szkice, notatki) (Kraków 2008), Zamiar ze słów (szkice, notatki) (Kraków 2011) oraz tomu Bez dna: szkice lubelskie (książka w toku).

Redaktor naukowy tomów zbiorowych – wspólnie z A. Czabanowską-Wróbel i M. Stalą: Poezja Kazimierza Tetmajera. Interpretacje (Kraków 2003), Poezja Tadeusza Micińskiego. Interpretacje (Kraków 2004), Poezja Leopolda Staffa. Interpretacje (Kraków 2005); wspólnie z J. Kopcińskim: Czytanie Czechowicza (Lublin 2003).

Przewodniczący Komisji Wydawniczej Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk.

Redaktor serii wydawniczej Rozprawy Literackie (seria Z piórem) ukazującej się pod auspicjami KNoL PAN.

Redaktor serii wydawniczej Granice wyobraźni (t. 1: G. Bataille, Martwy, tłum. S. Królak, posłowie P. Próchniak, Kraków 2010).

Członek komitetu redakcyjnego „Roczników Humanistycznych”.

Organizator licznych konferencji i seminariów naukowych (m.in. cykli: Która lektura? oraz Poeci Młodej Polski).

W latach 2008-2009 był dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej KUL oraz kierownikiem utworzonej z jego inicjatywy Katedry Literatury Modernizmu KUL. Obecnie kieruje Katedrą Literatury Współczesnej i Krytyki Literackiej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie.

Pomysłodawca i współorganizator „Miasta Poezji” w Lublinie. W latach 2008-2010 juror Nagrody Poetyckiej „Kamień”.

Jako krytyk literacki współpracuje m.in. z „Tygodnikiem Powszechnym” (magazyn „Książki w Tygodniku”), „Blizą”, „2Tygodnikiem”, TVP Kultura (program Czytelnia – w latach 2009-2010).

fot. Krzysztof Łysek